یکی از اماکن زیارتی در نزدیکی شهر قم، مسجد جمکران است. جمکران روستایی است در فاصله پنج کیلومتری شرق شهر قم که در قرن چهارم هجری از روستاهای به نام این منطقه بوده و بارها در تاریخ قم(صص 34، 35) از آن به عنوان روستایی که پیش از آمدن اشعریان به قم اهمیت داشته، یاد شده است. همان جا ذکر شده است که طایفه بنی اسد در جمکران قم استقرار یافتند (همان، ص 38) در آن کتاب روایات مختلفی در باره بنای این روستا آمده که از آن جمله، آن است که روستای جمکران را داود بن سلیمان بنا کرده است(60) این نقل ها نشان از تقدس این روستا از ایامی دیرین دارد.

بنای این مسجد، بنا به روایتی که قدمت آن و مأخذ معرفی شده، محل تردید واقع شده، (مدرسی، کتاب شناسی آثار مربوط به قم، صص 33 ـ 34) به دستور امام زمان (ع) صورت گرفته و ایشان به یکی از شیعیان جمکران دستور بنای آن را داده اند. به همین دلیل، مسجد یاد شده، تقدیس شده و در حال حاضر با عنوان مسجد مقدس جمکران از آن یاد می شود. کهن ترین تاریخی که در آن ثبت شده، سنگی است با تاریخ 1158 که اشعاری روی آن حک شده و نام آقا علی اکبر جمکرانی را به عنوان بانی مسجد می شناساند. (در باره جمکران و آداب و رسوم و عقاید و باورهای عمومی نسبت به آن بنگرید به: مسجد مقدس جمکران، سید جعفرمیرعظیمی).

ویژگی مسجد جمکران آن است که زایران فراوانی در شب ها چهارشنبه و جمعه داشته و هزاران نفر برای خواندن نمازی مخصوص به این مسجد می آیند. عقیده عمومی بر آن است که اگر کسی چهل شب متوالی به این مسجد آمده و نماز امام زمان را بخواند، موفق به دیدن امام زمان خواهد شد. طی دو دهه پس ازانقلاب اسلامی در ایران، بنای این مسجد توسعه عظیمی یافته و مسجد و صحن های اطراف آن، طی شب های یاد شده، میزبان چندین هزار نفر زایر می باشد. آمار زایرین سالیانه این مسجد، بالغ بر ده میلیون نفر برآورده می شود. به دلیل ورود این زایرین، وضعیت زیارتی شهر قم در دو شب یاد شده، به ویژه اطراف حرم، کاملا متفاوت با ایام دیگر است.